We openen dit gevarieerde nummer met een eerbetoon aan de onlangs overleden Humberto Maturana, die als bioloog en cyberneticus een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan ons vak. Zijn invloed is vooral in de theorievorming en ontwikkeling van de systeemtherapie te vinden, zoals u kunt lezen in het verhaal over zijn leven en werk, opgetekend door Robert van Hennik en Luc Van den Berge.

 

Marco Visser en Tine Van Damme zochten wij op met de vraag of zij de primeur konden leveren voor onze vernieuwde rubriek. U leest een verslag van hoe hun wetenschappelijk onderzoek ingebed is in de systemische praktijk, hoe de ideeën voor het onderzoek zijn ontstaan, hoe de opzet en uitvoering van het onderzoek recht doet aan de dynamische praktijk, en hoe de meerstemmigheid in de therapie – de stem van de ouders en kinderen, maar ook die van de psychomotorische therapeut en systeemtherapeut – wordt geborgd in de wetenschappelijke blik.

 

Het artikel van Petra de Vries neemt spel als ingang, waardoor de dynamiek in het gezin op een andere dan verbale wijze in kaart wordt gebracht en de systemisch denkende speltherapeut een breder palet aan mogelijkheden heeft om de negatieve interactiepatronen binnen een gezin te doorbreken en samen te zoeken naar positievere manieren van omgaan met elkaar. De auteur pleit ervoor om spel – gekoppeld aan de taal van het kind – te gebruiken als een taal binnen de systeemtherapie en verzonken in de taal van het gezin.

Ook Ine Jespers is op zoek gegaan naar andere manieren dan verbaal hulpverlenen. In haar artikel beschrijft zij de zoektocht van haar team in verband met de begeleiding van de ouders van kinderen die opgenomen waren op hun afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie. Aan de hand van casuïstiek beschrijft de auteur inzichtelijk wat de uitwerking was van het experiment dat haar team bedacht: ouders verblijven een week lang op de afdeling met hun kind. Niet alleen de ouders maar ook de hulpverleners bleken zich tijdens die opname onzeker en kwetsbaar te voelen. U leest in haar artikel hoe dit uiteindelijk voor de gezinnen en het team uitpakte en wat het opleverde.

 

In de rubriek Professie & Persoon een boeiend interview met Ellen Reijmers, opgetekend door Erica Siegers en Cathy Van Gorp. In dit interview leren we Ellen Reijmers kennen als een verbindende, observerende vrouw met een wetenschappelijke interesse en nieuwsgierigheid, die systeemtherapeuten heel treffend ’de antropologen onder de psychologen’ noemt.

 

Er waren ook weer congressen, nog steeds online. Mieke Van Daele doet verslag van de door de BVGRS georganiseerde studiedag Systeemtherapeutische Perspectieven en Modellen anno 2021 – Over raakvlakken en verscheidenheid.

Anna van der Meer woonde de door de NVRG georganiseerde studiedag Etnische Diversiteit, ongemakkelijke conversaties in supervisie en therapie bij, een belangrijk en actueel thema.

 

Boeken (en zo) opent met het boek Positieve heroriëntering van Nelle Becu, Lies Coppejans, Ciske Coudenys en Fieke Vanhauwaert, allen systemisch werkend binnen de Vlaamse jeugdzorg. Liesbet Monballiu geeft een heldere uiteenzetting van de module ‘contextbegeleiding in functie van positieve heroriëntering’, tegenwoordig in Vlaanderen een vast onderdeel in de hulpverlening aan jongeren in zwaar belaste gezinnen waar sprake is van verontrusting. 

Daarna volgt een recensie door Hesther Selbeck van het pittige boek Kinderen van de staat van de hand van onderzoeksjournalist Hélène van Beek. Van Beeks aanklacht is volgens Selbeck ‘een manifest met de statuur van een historisch document’. De recensie eindigt met een oproep en daar willen wij als redactie graag bij aansluiten.

 

Wij willen u aanmoedigen uw gedachten te laten gaan over mogelijke oplossingen voor dit taaie probleem, te laten zien hoe er systemisch gewerkt kan worden in de jeugdzorg en welk antwoord wij als systeemtherapeuten hebben op dit maatschappelijke probleem. Wellicht dat het eerder besproken boek over positieve heroriëntering een stap in deze richting is. Wat denkt u? De redactie nodigt u van harte uit om uw reflecties en ervaringen op papier te zetten en met ons te delen. Wellicht dat we op basis hiervan een themanummer inrichten met artikelen, discussies en reflecties over de zorg aan de kwetsbaarste groep in de samenleving. De jeugd heeft nog altijd de toekomst!