Over de verdwijning van het systeemtheoretische denken en de vrijheid van een fietser

Samenvatting

De ontwikkeling van het systemische of systeemtheoretische denken in de psychotherapie kent een rumoerige geschiedenis, die gekenmerkt wordt door voortdurende verschuivingen van conceptuele metaforen en modellen. Guerin (1976) zei het al meer dan dertig jaar geleden: ‘Different people mean different things with the word system.’ Systemisch denken is daardoor een lege verzamelnaam geworden voor een diversiteit van praktijken zonder een consistent theoretisch kader, en waarin de oorspronkelijke ‘systeemtheoretische’ denkbeelden en principes volledig zijn losgelaten (Boeckhorst, 2010). Vanuit mijn ambivalentie over deze ontwikkeling onderzoek ik in dit artikel de grote verschuiving van systemische naar narratieve concepten en metaforen. Hierbij gaat het mij niet om de therapeutische praktijk, maar wil ik reflecteren over conceptuele onderbouwingen en mensbeelden van het systemische en narratieve denken. Reflectie als tegengif tegen al te snelle verschuivingen die als hypes en modes rond zoemen.

Summary

On the Disappearance of Systems Theoretical Reasoning and a Cyclist's Freedom

The development of systemic or systems theoretical reasoning within psychotherapy has a turbulent history, characterized by continuous shifts of conceptual metaphors and models. As Guerin (1976) put it over thirty years ago: "Different people mean different things with the word system." It caused systemic reasoning to become an empty umbrella term for a diversity of practices lacking a consistent theoretical framework, in which the original 'systems theoretical' ideas and principles have been totally abandoned (Boeckhorst, 2010). Starting from his ambivalence about this development the author examines the major shift from systemic to narrative concepts and metaphors. The issue is not therapeutic practice, but the author wishes to reflect on the concepts and portrayals of man that underlie systemic and narrative thinking. Reflection as an antidote to over-fast shifts that buzz around like hypes and fads.